Geldzorgen zijn niet nieuw, maar het idee dat deze vaak de veroorzaker zijn van andere problemen, is nog niet zo lang gemeengoed. Sinds de toeslagenaffaire kwam hiervoor extra aandacht, ook bij het UWV. Een clubje cliëntenraadsleden agendeerde de problematiek en als antwoord hierop riep het UWV Team Geldzorgen in het leven. Een van de toenmalige aanjagers, Nico Eeftink, ging langs om te kijken hoe UWV’ers daar het verschil maken. ‘De échte aandacht daar, heeft me in positieve zin geraakt.'

‘Zo’n vijf jaar geleden bracht Jan Lenselink dit onderwerp [financiële problematiek in relatie tot andere problemen] vanuit de centrale cliëntenraad onder de aandacht bij de district-cliëntenraden. Daar herkende ik mij toen direct in.’ Aan het woord is Nico Eeftink, een van de cliëntenraadsleden die zich sindsdien hardmaakt voor extra aandacht voor de schuldenproblematiek onder UWV-cliënten.

‘Wij merkten bij onze achterban namelijk ook steeds meer signalen op rondom geldzorgen. Onterecht ontvangen uitkeringen die je bruto moet terugbetalen, dat soort problemen. De toeslagenaffaire heeft laten zien hoe verstrikkend dat kan zijn.’ Zulk soort verhalen heeft een groep cliëntenraadsleden destijds doen besluiten om bij het bestuur meer aandacht te vragen voor financiële problematiek onder cliënten, vertelt Nico. Ondertussen is dit geluid ter harte genomen en werkt het UWV met een Team Geldzorgen.

Op bezoek
Recent ging Nico, samen met vijf raadsleden vanuit verschillende district-cliëntenraden, op werkbezoek bij Team Geldzorgen in Groningen om te kijken hoe zij cliënten ondersteunen bij financiële problematiek. Daar troffen zij een verlengstuk van het klant-contactcentrum in Goes, waar UWV-medewerkers, ‘met een head-set op’, voortdurend in gesprek waren met individuele cliënten.
Tijdens dit bezoek werd Nico naar eigen zeggen ‘in positieve zin geraakt’ door de betrokkenheid van de medewerkers daar: ‘We zijn daar met alle discretie gaan kijken en werden echt verrast door de tijd en aandacht die er in ieder gesprek werd gestoken. Bovendien was niet de geldzorg, maar de cliënt zélf het onderwerp van gesprek. De persoon stond centraal. In de media hoor je vaak over een onmenselijk, hard klimaat in de hulpverlening. Hier werd het tegendeel bewezen.’

De medewerkers bij Team Geldzorgen zijn niet alleen deskundig in het voeren van een gesprek, maar ook echt thuis in de thematiek, vertelt Nico. ‘In feite zijn het UWV medewerkers van het klant-contactcentrum. Ze hebben echter een extra training gevolgd om dit te kunnen doen.’ De UWV’ers die hij daar sprak vertelden hem dat zij tijdens die training wegwijs gemaakt werden in de wereld van schuldhulpverlening en psychische zorg. Maar, ook zit er een praktische kant aan: ‘Het op de juiste manier doorverwijzen van cliënten naar specialistische hulpverleners bleek een belangrijk onderdeel.’

Een onmisbare schakel
Team Geldzorgen is zélf geen plek waar problemen worden opgelost. Toch vormt zij een onmisbare schakel in de UWV-organisatie, vertelt Nico. ‘Zij helpen cliënten bij het zoeken naar een oplossing voor hun problemen, verwijzen hen door naar het juiste loket.’ Dit vanuit de gedachte dat geldzorgen nooit op zichzelf staan: ze hebben uiteenlopende oorzaken en bovendien veel invloed op andere problematiek.

Dat heeft uiteraard zijn grenzen, stelt hij: ‘Zomaar doorverwijzen mag natuurlijk niet, maar ze helpen mensen wel op weg. Er wordt in samenhang naar een casus van een cliënt gekeken en gezocht naar een passende oplossing, ook als die oplossing ergens buiten het UWV begint, bijvoorbeeld bij een luisterlijn.’

Voorheen kon je met dergelijke problematiek niet zo makkelijk bij het UWV terecht, vertelt Nico. ‘Eerder moest je voor financiële zorgen zijn bij een thuishulporganisatie, nu heeft het UWV daar een eigen plek voor opgetuigd, intern.’ En dat is ontzettend belangrijk, ziet hij: ‘Voor veel cliënten is het al een strijd om überhaupt cliënt te zijn bij het UWV. Bovendien, hier is alles vaak al complex genoeg. Dus het is niet meer dan behoorlijk dat het UWV nu bezig is met dit soort faciliteiten die meer ondersteuning bieden over de gehele linie.’

Vindbaarheid vergroten
Volgens Nico is het nu zaak dit team op de kaart te zetten; bij cliënten, maar ook bij UWV-medewerkers zelf. ‘Alle 24.000 moeten ervan op de hoogte zijn dat deze plek bestaat zodat men op een passend moment de cliënt op dit spoor kan zetten.’ Dit interview is in dat licht een mooie stap, vindt Nico.

Verder ziet hij een belangrijke rol voor cliëntraadsleden: ‘Als je signalen oppikt bij cliënten die relateren aan schuldenproblematiek, maak het bekend. Daar ligt echt een rol voor ons.’ Hij vervolgt: ‘Maar ook als cliënten vragen hebben over hoe het UWV werkt, vertel hen dat dit bureau bestaat. We zijn van nature altijd kritisch naar onszelf, dat is goed. Maar we mogen de mooie plekken ook met trots tonen!’

Betrokkenheid loont
Bovenal is Nico positief over de mate waarin de zorgen van het clubje cliëntenraadsleden destijds ter harte is genomen. ‘Het UWV heeft heel goed naar de cliëntenraden geluisterd en werkelijk geacteerd op onze zorgen. Bovendien zijn de medewerkers betrokken bij de opzet en uitvoering van het geheel. Dat is een mentaliteit die we moeten vasthouden met elkaar. Dat levert echt wat op!’

Het is ook een mooi signaal voor mensen die lid willen worden van cliëntenraden, benadrukt Nico. ‘Het laat zien: samen krijgen wij het voor elkaar. Dit soort betrokkenheid maken wij de norm bij het UWV.’