De raden Rijnmond en WBZ kregen in februari een presentatie over laaggeletterdheid en wat UWV daarmee doet. ‘Ongeveer elf procent van de Nederlanders is laaggeletterd. In Rotterdam is dat zelfs éénentwintig procent. Daar schrokken wij als raad van', vertelt Richard Verdonk, voorzitter van de cliëntenraad Rijnmond.
Richard herkent het probleem van laaggeletterden wel: 'Ik ben zelf dyslectisch, dus ik weet hoe moeilijk het kan zijn om brieven of formulieren te begrijpen.’
Ook collega-raadslid Marius van Vliet weet dat: ‘Mijn buurvrouw is niet in Nederland geboren en heeft veel moeite met onze taal. Zij heeft daar echt hulp bij nodig.'
‘Je verwacht het niet, maar laaggeletterdheid is een groot probleem in Nederland’ zegt Ben Aanraad, cliëntenraadslid in West-Brabant & Zeeland. Hij is ook vrijwilliger bij de Katholieke Bond voor Ouderen en komt laaggeletterdheid daar vaak tegen.

Gevoelig onderwerp
Ben legt uit waarom het voor raadsleden lastig is om iets te doen als ze vermoeden dat een cliënt laaggeletterd is: ‘Wij hebben maar heel kort contact met cliënten. Je kan niet altijd meteen vragen of iemand moeite heeft met lezen. Mensen lopen er niet mee te koop.’ Richard beaamt dat: ‘Ik vertel ook niet zomaar dat ik dyslectisch ben.’
‘Het is een gevoelig onderwerp,’ zegt ook Marlies Bakker, werkcoach bij UWV Rijnmond. Toch is het is wel belangrijk om erover te praten. De trainingen en online dienstverlening van UWV werken niet als iemand moeilijk kan lezen of niet goed met een computer overweg kan. De adviseurs in Rijnmond kregen daarom een training van Stichting Lezen en Schrijven om deze problemen te leren herkennen.

Signalen
Ben Aanraad volgde ook ooit zo’n training: ‘Er zijn signalen waar je op kan letten. Iemand van veertig die nog nooit zijn eigen administratie heeft gedaan, bijvoorbeeld. Of iemand heeft thuis niks liggen om te lezen. Dat past niet bij het beeld dat je van een volwassene hebt.’
Tijdens gesprekken met cliënten brengen de adviseurs in Rijnmond het onderwerp heel voorzichtig ter sprake. Als blijkt dat iemand inderdaad moeite heeft met taal of met digitale vaardigheden, dan wordt diegene doorverwezen. Eerst naar het Leerwerkloket, waar ze tests doen. En als het nodig is, daarna bijvoorbeeld naar een Taalhuis of de bibliotheek voor taal- of computerles.

Verhelderend
Marius, Richard en Ben vonden de presentatie erg verhelderend. ‘Het is goed dat UWV hier iets mee doet, anders krijgt niet iedereen de hulp die nodig is’ zegt Richard. Marius vraagt mensen nu tijdens werkpleinbezoeken of ze moeite hebben met lezen of met formulieren: ‘Het is ook een kwestie van niet bang zijn dat je iemand beledigt. En de respons is vaak positief, omdat mensen blij zijn dat ze de juiste aandacht krijgen.’